Dünya Emzirme Haftası, dünya çapında emzirmenin yararlarını vurgulayan yıllık bir kutlama ve farkındalık kampanyasıdır. Bu hafta, “Innocenti Deklarasyonu”nun yıldönümününde her yıl 1-7 Ağustos’ta kutlanmaktadır. Ancak, bazı ülkeler kutlamalarını yılın farklı zamanlarında düzenler. Örneğin, “Emzirme Haftası Etkinliği” Türkiye’de Ekim ayının ilk haftasında yapılmaktadır. 1. Uluslararası Emzirme Gerçeği Kongresi ve 6. Ulusal Emzirme Sempozyumu ve Çalıştayı, “Emzirme Yaşamın Gerçeği” sloganıyla 2019 Güzü’nde TC Sağlık Bakanlığı ve Emzirme ve Anne Sütü Gönüllüleri (Temas) Derneği ile işbirliği içinde, Hacettepe Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. S. Songül Yalçın’ın başkanlığında Ankara’da düzenlenmiştir.
Dünya Emzirme Haftası 2016 yılından beri, yılda bir hafta boyunca süren bir kutlamadan, yılda 51 hafta boyunca emzirmeyi korumak, teşvik etmek ve desteklemek için yapılan çabalara dönüştürülmektedir.
Emzirme, çocuk sağlığını ve sağkalımını garanti altına alan en etkin yollardan biridir. Bununla birlikte, yaşamın ilk altı ayında bebeklerin yalnız anne sütü ile beslenmeleri tavsiye edildiği halde %41’i tek başına anne sütü ile emzirilmektedir; beş çocuktan üçü yaşamın ilk saatinde emzirilememektedir. Erkek çocukların daha fazla emzirildiği kaydedilmektedir. Yaşamın ilk iki yılında tüm çocuklar en iyi biçimde emzirilebilirse yılda bir milyona yakın sayıda çocuğun ölümü önlenebilir!
Anne sütü ile beslenmeye doğumdan hemen sonra başlanması, emzirmenin devamlılığının sağlanması ve emzirme oranlarının artırılabilmesi çok önemlidir. Bu amaçla, UNICEF tarafından “Bebek Dostu Hastane” kriterleri belirlenmiştir.
ANNE SÜTÜNÜN ÖZELLİKLERİ VE EMZİRMENİN YARARLARI
Hazırlanması gerekmez, hazırdır.
Güvenli, temizdir.
Ücretsizdir.
Her annenin sütü (her memelinin sütü de) kendi bebeğine özeldir. Sütün yapısı, bebekten gelen uyarılarla sürekli değişmektedir. Anne sütü, bebekler için ideal bir besindir.
Anne sütü, her besin maddesini içermektedir.
Sindirim sistemi tarafından kolayca emilir.
Yaygın görülen pek çok çocukluk çağı hastalığına karşı koruma sağlayan antikorlar ve pek çok koruyucu faktör içermektedir, bağışıklığı düzenler. Solunum yolu hastalıklarından, ishalli hastalıklardan, alerjiden korur. Kulak iltihabı, idrar yolu iltihabı, menenjit daha az görülmekte, hastaneye yatış ve bebek ölüm oranları düşmektedir. ANNE SÜTÜ, BEBEĞİN İLK AŞISIDIR!
Anne sütü, mikroRNA’lardan zengindir. Böylece anne kendini kopyalar! (RNA: Ribonükleikasit)
Anne emzirirken bebeğine günde iki milyar kök hücre verir (kök hücre nakli!) Buna göre, EMZİRME, DOĞAL DOKU NAKLİDİR!
Bebeği tek başına anne sütü ile beslerken, sıvı kaybına yol açan ishal gibi hastalıkların dışında su vermeye gerek yoktur.
Emzirme, anne- çocuk bağını güçlendirir.
Emzirme ile sevgi hormonu olarak da bilinen Oksitosin salgısı artar.
Anne sütü, yaşamın ilk aylarında (ilk altı ay) bebeğin gereksinim duyduğu enerjiyi ve tüm besin maddelerini sağlar; yaşamın ikinci altı ayında da çocuğun besin gereksinimlerinin en az yarısı emzirme ile sağlanabilir.
Emzirilen çocuklarda bilişsel gelişimin daha iyi olduğu, zeka testlerinde daha başarılı oldukları gösterilmiştir.
Emzirilen çocukların fazla tartılı ya da şişman olma olasılıkları daha azdır. Sonraki yıllarda şeker hastalığına, metabolik sendroma, kalp- damar hastalıklarına, kansere, otoimmün hastalıklara (Tip 1 Diyabet, Çölyak Hastalığı gibi) daha az yatkındırlar.
Emziren kadınlarda doğum sonrası depresyon, meme ve yumurtalık kanseri riski, menopoz döneminde osteoporoz riski daha azdır.
Doğumdan sonra ilk altı ayda bebeği tek başına anne sütü ile besleme, henüz adet kanamaları oluşmamışsa anneyi %98 oranında gebelikten korur (laktasyon amenore metodu – LAM).
Emziren annede rahim daha kolay eski haline döner, daha kolay tartı verilir.
Emzirme ile, sağlık harcamalarında düşüş, kutu, şişe gibi çevresel atıklarda azalma sağlanabilir.
ANNE SÜTÜ İLE KİMLER REKABET EDİYOR?
Anne sütü muadillerinin uygun olmayan pazarlanması, emzirme oranlarını ve emzirme süresini azaltmaktadır. İlk formula (formül süt) 1867 yılında Nestle tarafından üretilmiştir. 1981’de “Uluslararası Mama Kodu” oluşturularak ticari bebek mamalarının tanıtımına ve mama endüstrisinin sponsorluğuna sınır getirilmiştir. Bebek formül sütlerinin reklamı yapılmamalıdır! Pediyatri dernekleri, bebek besin endüstrisinden sponsorluk almayı durdurmalıdır. Buna karşın, anne sütünün ve emzirmenin reklamının yapılabilmesinin yolları aranmalı ve uygulanmalıdır.
KORONAVİRÜS SALGINININ EMZİRMEYE ETKİSİ
Son kırk yılda, dünya çapında emzirmenin yaygınlığında yüzde 50’lik bir artış kaydedilirken COVID-19 Salgını bu kazanımların kaybına yol açmıştır. Birçok ülkede salgın, emzirme destek hizmetlerinde önemli aksamalara neden olurken, gıda güvensizliğini ve yetersiz beslenme riskini artırmıştır. Bazı ülkelerde, bebek maması üreticileri tarafından emzirmenin COVID-19’u bulaştırabileceği ve ürünlerini emzirmeye daha güvenli bir alternatif olarak pazarlayabilecekleri gibi temeli olmayan korkular oluşturulduğundan bu riskler daha da artmıştır.
“FARKIN KAPATILMASI: HERKES İÇİN EMZİRME DESTEĞİ”
UNICEF ve WHO, bu yıl Dünya Emzirme Haftası’nda “Farkın kapatılması: Herkes için emzirme desteği” teması altında, sağlıkta eşitsizliğin azaltılması ve anne ile bebeklerin hayatta kalma ve gelişme haklarının korunması için kritik bir eylem olarak emzirme desteğinin iyileştirilmesi gereksinimini vurgulamaktadır. https://www.who.int/news/item/31-07-2024-on-world-breastfeeding-week–unicef-and-who-call-for-equal-access-to-breastfeeding-support
Dünyada yaklaşık 4,5 milyar insan, yani dünya nüfusunun yarısından fazlası temel sağlık hizmetlerinden tam olarak yararlanamamakta, pek çok anne, bebeklerini en iyi şekilde emzirebilmek için gereksinim duyduğu desteği alamamaktadır. Oysa, bir annenin emzirme yolculuğu boyunca eğitimli, empatik ve saygılı sağlık danışmanlığına erişebilme hakkı vardır.
Anneleri, bebek maması endüstrisi tarafından yapılan saldırgan pazarlama uygulamalarından korumak için oluşturulmuş olan “anne sütü muadillerinin uluslararası pazarlama kodu”nun hükümetler, sağlık çalışanları ve endüstri tarafından tam olarak uygulanması sağlanmalıdır.
Sağlık çalışanlarının, bebek dostu hastane girişimi ve emzirme danışmanlığı gibi, anneleri emzirmek için etkili bir şekilde desteklemek üzere gereksinim duydukları kaynaklara ve bilgilere sahip olmaları sağlanmalıdır.
İşverenlerin, annelere emzirmek için gereksinim duydukları zaman ve alana izin vermeleri, daha uzun doğum izni ile ücretli anne baba izni de içinde, işyerinde emzirme için güvenli yerler, uygun fiyatlı ve nitelikli çocuk bakımına erişim ve çocuk yardımları ile yeterli ücretler sağlanmalıdır.
Tarihte ve mitolojide anne sütü ve emzirme ile ilgili bazı ilginç öyküler vardır:
Süt Yolu (Milkyway) = Samanyolu Galaksisi
Roma’yı kuran Romulus ve Remus ile dişi kurtun öyküsü…
Açlıktan ölüme terkedilen Cimon’u emziren kızı Pero’nun öyküsü…
Vahşi çocuk Peter (Orman Çocuğu)’ın öyküsü…
Öldürülen Anne Boleyn (Kral VIII. Henry’nin eşi)’in üç tane memesi olduğu iddia ediliyor, üç meme o zamanlar cadılık işareti olarak kabul ediliyordu.
Toplumlar tarafından kutsal sayılan anne sütü ve emzirme teması tarih öncesi çağlardan başlayarak resim, heykel, fotoğrafçılık başta olmak üzere pek çok sanat eserine konu olmuştur. Picasso’nun neoklasik dönemine ait ”Maternity = Annelik” tablosu ve diğer çizimleri bunun en güzel örneklerindendir.
SONUÇ: Her yenidoğan bebeğin, doğumdan hemen sonra başlayarak ilk altı ayda tek başına, daha sonra tamamlayıcı besinlerle birlikte iki yıl ya da daha fazla süreyle anne sütü ile beslenmesi bebeğe, anneye, aileye ve topluma önemli katkılar sağlanmaktadır. Emzirmenin korunması, teşviki ve desteklenmesi sorumluluğu benimsenmeli ve paylaşılmalı, her kadının emzirme danışmanlığına ve desteğine eşit ulaşımı sağlanmalıdır.
