Kış ve bahar aylarında daha fazla olmak üzere üst solunum yolu enfeksiyonları ile karşılaşma sıklığı çok fazladır. Çalışmalar ve tecrübelerimize göre toplumun yaklaşık yüzde otuzu yıl içinde en az bir kez üst solunum yolu enfeksiyonuna (nezle, grip gibi ) yakalanacaktır. Bu kadar yoğun karşılaşmamıza rağmen büyük çoğunlukla vücut direncimiz sayesinde iyileşmektedir.
Bu kadar sık karşılaşılan enfeksiyon olduğu için hem hasta, hem de doktorlar tarafından antibiyotik kullanımı açısından yanlışlıklar olabilmektedir. Üst solunum yolu enfeksiyonların da antibiyotik kullanımında sıklıkla yanılma payının yüksektir. Bu nedenle tedavisinde ciddi sonuçlar doğurabilecek yanlışlıklar yapılmaktadır. Bu durum yalnızca ülkemizde değil, tüm dünyada tartışılan bir konudur.
Antibiyotikler, mikroorganizmalardan bakteriler üzerine etkilidir. Onları öldürür veya zarar veremeyecek hale getirir. Bu görevi yaparken vücudumuzun yararı için var olan bakterileri de öldürür. Yani gereksiz kullanılan antibiyotikler bizim için faydalı olan bakterileri de öldürerek vücudumuzun savunmasına zarar vermiş oluruz.
Antibiyotikleri kullandığımızda bakterilerin hangisi yararlı, hangisi zararlı ayırt etmeden tüm bakterileri öldürür.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının en sık nedeni bakteriler değil virüslerdir. Virüsler ise antibiyotiklerden etkilenmezler.
Erişkinlerde üst solunum yolu enfeksiyonlarının % 90’nı, çocuklarda ise % 70’i virüslerden kaynaklanmaktadır. Yani kullandığımız antibiyotiklerin önemli bir kısmı gereksiz olabilir. Özellikle hastalığın başında alınan gereksiz antibiyotiklerin sağlığımıza faydası değil zararı vardır.
Bu nedenle:
Antibiyotikleri almadan mutlaka bir hekime danışmalıyız.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının %70-90’nın virüslerden kaynaklandığı unutmayınız.
Virüs enfeksiyonlarında antibiyotiklerin faydasız olduğunu hatırda tutmalıyız.
VİRAL ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONUN BELİRTİLERİ
Ateş, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısı, çocuklarda emme-yeme isteksizliği,
Burun tıkanıklığı, akıntısı, hapşırma, ses değişikliği,
Boğazda ağrı, yanma, karıncalanma
Öksürük, göz kızarıklığı, kas ağrısı
BAKTERİYEL ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONUN BELİRTİLERİ
Ateş, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısı belirtilerinin saatler içinde aniden ortaya çıkması,
Burun tıkanıklığı, hapşırma, öksürüğün (Viral enfeksiyonlara oranla daha silik görülür)
Şiddetli boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, bademciklerin üzerinde iltihap oluşması,
Ağrılı lenf bezi enfeksiyonu,
Bahsi geçen belirtiler keskin sınırlarla ayrılamadığı gibi çoğunlukla tetkik yapmak gerekebilir. Hasta olarak yapılması gereken kesinlikle evde bulduğumuz daha önceden var olan antibiyotikleri almamak. Yapılacak en faydalı davranışlar ise;
İlk basamağı hasta olduğumuzda en yakın sağlık kurumuna başvurmalıyız,
Başkalarına ve yakınlarımıza bulaştırmamak için maske takıp, el hijyenine dikkat etmeliyiz,
Doktorumuza bize antibiyotik yazması için baskı yapmamalıyız
Ateşin düşürülmesine çalışmalıyız (ısrarcı yüksek ateşte hastaneye gidilmeli )
Sıvı almaya özen göstermeliyiz( yetişkinlerde 1500-2000 cc )
Vitamin içeriği yüksek olduğu için meyve ve sebzelerle beslenmeliyiz.
Vücudu aşırı yormamak, uykumuza dikkat etmeliyiz,
Eğer doktorumuz yapılan muayene ve tetkikler sonrasında hastalığımızın antibiyotikle geçeceğine inanırsa bize antibiyotik ve diğer ilaçları yazar. Hasta olarak yapmamız gereken, eğer ilaç verilirse özellikle antibiyotiği sonuna kadar özenle kullanmaktır. Tabi ki ilaçla ilgili bırakmayı gerektirecek yan etki olmadıysa. Antibiyotiklerin düzenli ve tedavi sonuna kadar kullanılmalı ki bakteriler tam olarak ölsün ve direnç geliştirmesinler.
Unutmayın ki doktorunuz sizden antibiyotikleri esirgemez. Sizi ilaçların gereksiz kullanımından ve zararlı etkilerinden korumaya çalışır.
