Bel Ağrılarının Nedenleri
Bel; Vücudumuzda sırtla kalça arasında 5 omur, omurlar arasında jel kıvamındaki diskler, omurlarla diskleri birbirine bağlayarak bel hareketlerini kontrol eden bağlar ve bunların üzerini örten kaslardan oluşur.
Bel Ağrısı Nedenleri; Bel ağrısı insanların yaklaşık %90’ının hayatlarının bir döneminde en az bir kez yaşayacakları bir ağrıdır. Bel ağrılarının %85 – 90’ının sebebi mekanik bel ağrısıdır. Mekanik bel ağrısı omurgada herhangi bir problem olmadan bel kaslarından kaynaklanan ağrılara verilen isimdir.
Mekanik Nedenler Haricinde Bel Ağrısı Bir Çok Farklı Nedenden Oluşabilir.
Bel fıtığı (lomber disk hernisi), Dejeneratif disk hastalığı (omurgalar arasındaki amortisör görevi gören bağ dokusu yapısındaki tabakanın bozulması), Spinal stenoz (kanal daralması), Faset hastalığı (omurların oluşturduğu eklemlerin kireçlenmesi), Romatizmal hastalıklar, Omurilik yaralanmaları, Disk iltihabı, Tümörler
Bel fıtığı; Omurlar arası disklerde görülen fıtıklaşma bel ağrısının sıklıkla görüldüğü durumlardandır. En sık lomber 4-5 ve lomber 5-sakral 1 omurlarının hizasında ortaya çıkar ve o bölgede sinir sıkışması sonucu ağrıya/uyuşmaya/ kas güçsüzlüğüne neden olur. Ağrı Siyatik ağrısı olarak da bilinen kalça bacak arka kısımdan ayağa kadar ya da baldır iç/ dış yan kısımdan ayak sırtına kadar yayılabilir, bu durumda, öksürmek, hapşırmak, öne eğilmek ile artan bıçak saplanır gibi bir ağrı görülmesi tipiktir.
Faset eklemlerdeki genişleme bazen omurilik sinirlerini omurilik kanalında sıkıştırabilir. Faset eklem dejenerasyonu denen bu durum ağrıya neden olur. Bel fıtığındaki ayaklara kadar yayılabilen ağrının aksine bu rahatsızlıkta dizlerin altına yayılmayan şiddetli bel ağrısı görülür.
Spondiloz; Omur ve diskteki genel yıpranma bozulmaya denir. Bu durum omurilik sinirlerinin çıkış noktalarında darlığa ve sinir sıkışmasına sebep olabilir.
Spinal stenoz (omurilik dar kanalı); durumunda yürüme sırasında ağrı, uzun mesafe yürüyememe ve bacakta oluşan güçsüzlüğe bağlı olarak topallama görülür.
BEL AĞRISI İÇİN BAŞLICA RİSK FAKTÖRLERİ:
Ağır fiziksel aktivite ile çalışmak, Uzun süreli aynı pozisyonda çalışmak, Öne eğilerek çalışmak, Kalçalar sabitken beli, gövdeyi döndürmek, Ağır kaldırmak ve taşımak, Titreşime maruz kalınarak çalışmak (sondaj makinası kullanmak gibi), Hareketsiz yaşam, Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü, Şişmanlık, Stres sıklıkla görülen risk faktörleri arasındadır.
GÜNLÜK YAŞAMDA BELİN KORUNMASI
1-Doğru Duruş
• Kulaklar, omuz ve kalçalarla aynı hizada
• Ayaklar arası mesafe ile omuzlar arası mesafe eşit
• Bir ayak diğerinin hafifçe önünde
• İki ayağa eşit yük verilmeli
2- Doğru Oturma
• Oturulan yer çok sert ya da çok yumuşak olmamalı
• Koltuk arkalığı sırtı tam desteklemeli
• Kalça ile bel arası açı en az 125° olmalı
• Ayak tabanları yerde ya da bir ayaklık üzerinde düz tutulmalı
3-Doğru Yatış
• Yan yatarken dizler arasına yastık konmalı
• Yüzüstü yatmaktan kaçınılmalı
• Sırtüstü yatışta bel ve boyun kavsi desteklenmeli
Yatak çok sert ya da çok yumuşak olmamalı (Omurga kavsini destekleyecek %30 yumuşaklık önerilebilir)
BEL AĞRISI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
ltta ciddi bir problem yoksa uygulanacak basit yöntemlerle bel ağrısı geçebilir
İstirahat: Akut dönemde istirahat önerilir. İstirahat 3 günü geçmemeli ve erken dönemde gündelik yaşama geçme ve egzersizlere başlama sağlanmalıdır.
Egzersiz: Kısa bir yürüyüş, yoga, yüzme veya hafif derecede başka bir sportif aktivite sıklıkla bel ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir. Egzersiz, gergin kasları gevşetir ve beynin doğal ağrı kesicileri olan endorfin salınımını uyarır. Kronik bel ağrısı sorunu yaşayan kişiler, kasları esnek ve güçlü tutmaya yardımcı olmak için kuvvet ve germe egzersizlerini düzenli olarak yapmalıdır Düzenli egzersiz, gergin ve güçsüz kaslardan kaynaklanan bel ağrısının tekrarlamasını engelleyebilir.
Sıcak ve soğuk uygulama: Belin zorlanması travma sonrası gelişen ağrı için yaralanmadan hemen sonra bölgeye buz tatbiki yapmak yararlıdır. Bir havluya sarılmış buz torbası ağrıyan alana uygulandığında yaralanmaya bağlı gelişen akut ödem/enflamasyon geriler. Soğuk ayrıca ani ve yoğun bel ağrısını hafifletebilir. Günde altı defa 15’er dakika soğuk uygulanabilir. İlk 48 saat olan akut dönemde soğuk, sonrasında ise sıcak tatbiki yapmak en doğru uygulama şeklidir.Sıcak uygulamada ısıtılmış havlular, sıcak su torbaları kullanılabilir.
Basit kişisel uygulamalarla geçmeyen bel ağrılarında mutlaka doktora gözükülmelidir.
Bel ağrısının Tıbbi tedavi yöntemleri:
Medikal tedavi: enflamasyonu baskılamak ödem ve ağrıyı azaltmak amaçlı Nonsteroid Antiinflamatuar ilaçlar, kas gevşeticiler, kronik şiddetli ağrılarda santral etkili ağrı kesiciler kullanılabilir
Fizik Tedavi: Yüzeyel-derin Isı tedavileri, Ultrason, TENS, kasları güçlendirici-doku tamir edici çeşitli frekaslardaki akımlar, traksiyon, masaj, manuel uygulamalar, düzenli egzersiz programı çoğu zaman bel ağrılarının tedavisi için yeterli olmaktadır
Akupunktur: Binlerce yıldır birçok hastalığın tedavisinde yer bulan akupunktur uygulaması bel ağrılarının tedavisinde de önemli bir yere sahiptir.
Enjeksiyonlar: Facet-spinal-paravertebral çeşitli enjeksiyonlar noninvaziv uygulamaların yeterli olmadığı hastalarda önerilebilir
Cerrahi tedavi: Tedaviye cevapsız şiddetli bel ağrısı veya bel ağrısı ile birlikte; herhangi bir bacak veya ayakta düşüklük, ciddi kuvvet kaybı, yürüyememe, ani gelişen idrar, dışkı kaçırma veya idrar, dışkı yapamama, erkeklerde ani gelişen ereksiyon kusuru durumları acil cerrahi tedavi gerektiren durumlardır.
