BEL FITIĞI

Yaşam boyu en az bir kez ciddi bel ağrısı geçirenlerin oranı %75-85 dir. Bel ağrıları 45 yaş altındaki bireylerde engelliliğin en önemli nedenidir, 45 yaş üstü bireylerde ise bu açıdan 3. sıradadır.

Yetişkin popülasyonda birinci basamak hekimlerine en sık başvuru nedenidir. Sanayileşmiş yani gelişmiş ülkelerde az gelişmiş ülkelere göre daha fazla görüldüğü bildirilmektedir.

Bunun sebebi konusundaki tartışmalar sürmekle birlikte refah düzeyinin kişileri daha tembelleştirdiği, hareketsiz ve masa başında yapılan işlerin daha fazla arttığı, belli bir pozisyonda veya oturarak geçirilen zamanın uzaması nedeniyle kas güçsüzlüğü oluştuğu ve esneklik kaybının geliştiği söylenebilir.

Oysa kas-iskelet sistemindeki dokuların sağlıklı olabilmesi için belli yüklenmelerin ve hareketlerin yapılması, belli bir kas gücünün ve esnekliğinin olması gereklidir. Vücudumuzdaki her dokunun canlılığının ve sağlıklı yapısının idamesi için ona biçilen görevi yerine getirmesi gerekir.

Nasıl çok uzun süre kapalı tutulan bir gözde görme kabiliyeti azalır, uzun süren açlıklarda mide fonksiyonları bozulur veya yeterli su alınmadığı zaman böbreklerin çalışması olumsuz etkilenirse yeterli yüklenmelerin yapılmadığı ve kas gücünün korunmadığı durumlarda kas-iskelet sistemi de olumsuz etkilenecek ve hasta olmaya daha meyilli hale gelecektir.

Bel fıtığında bel ağrısı yerine bacak ağrısı daha sık görülür. Fıtığın derecesine göre kalça içinden başlayıp tek veya her iki bacağa yayılan ağrı, uyuşma, daha ilerlemiş fitiklarda bacaklarda güç kaybı, idrar veya büyük abdest kaçırma şikayetleri görülebilir.

Hekimin muayenesi ve günümüzde ileri teknolojiyle birlikte manyetik rezonans görüntüleme yani MRG ile bel fitigi teşhisi ve derecesi belirlenebilmektedir.

HER BEL FITIĞININ TEDAVİSİ AMELİYAT MIDIR?

Fitigin derecesine ve hastanın şikayetlerine göre ameliyatsız tedavide mümkündür. Başlangıç düzeyindeki bel fitiklarinda genellikle bel ve bacağa yansıyan hafif ağrı görülür. Ağrı kesici ve kas gevşeticiler ve birkaç gün istirahatla hastalar genellikle bu ağrılarından kurtulabilirler.

Yine hafif-orta düzeydeki fitiklarda bel ve bacak ağrılarının kontrolü için başlangıç olarak ilaç tedavisi ve fizik tedavi uzmanı denetiminde fizik tedavi uygulamaları denenebilir fakat bazen orta düzeyli fitiklarda hastalar ilaçlardan ve fizik tedaviden fayda görmeyebilir.

İlaçlarla ve fizik tedavi uygulamalarıyla fayda görülmediği takdirde faset veya foraminal enjeksiyon dediğimiz bel eklemine ve sinir etrafına basit bir enjeksiyonla bu hastaların büyük kısmında rahatlama olmaktadır.

Bel fitigi hastalarının istatistiksel olarak yalnızca %3’unde cerrahi gereksinimi vardır. Bel fitigi ameliyat kararı verirken hastanın MRG görüntüsü, muayene bulguları ve şikayetine göre karar verilir.

Sadece MRG’ye bakarak “ Fitiginiz çok büyük kesinlikle ameliyat gerekir” veya tam tersi “ Fitiginiz küçük şuan ameliyat olmanıza gerek yok” gibi bir yaklaşım yanlıştır.

MRG’ de çok büyük fitigi olan fakat ağrısı hafif ve ameliyat dışı tedavilerden fayda gören hastalar olduğu gibi, MRG’ de küçük veya orta düzeyde fitigi olmasına rağmen hiçbir ameliyat dışı tedavilerden fayda görmeyen hastalarda mevcuttur.

Bel fitiginda ameliyat kararı verirken asıl önemli olan hastanın o anki şikâyetleri ve muayene bulgularıdır.

Bel ağrısı toplumumuzda yaygın bir şikayettir. Mutlaka her insanın kendisi olmasa bile yakınlarından birisi bel ağrısı şikayeti çekmektedir.

Bel fıtığı neredeyse herkesi etkileyebilir. En sık 30-50 yaşlarında, bir yandan çok oturan, az spor yapan veya hiç spor yapmayan, diğer yandan her gün ağır yük kaldıran kişilerde görülür. Bu yazımızda bel fıtığı tedavisi, bel fıtığının nasıl teşhis edildiğine ilişkin bilgiler bulabilirsiniz... 

Bel fıtığı genç ve sportif insanlarda diğer insanlara göre görülme sıklığı düşük de olsa görülebilir. Normal olarak, intervertebral diskler omurganın hareketliliğinden sorumlu olan bir tür amortisör görevi görür. Fıtıklaşmış bir diskte ise ya diskin kayması ya da yırtılması söz konusudur.

BEL FITIĞI BELİRTİLERİ

Belirtiler, fıtıklaşmış bir diskin ciddiyetine, tipine ve şekline göre değişebilir. Bazı olaylar hasta tarafından hiç fark edilmez. Bazılarına, uyuşma veya felç gibi ağrı veya hasar belirtileri veya çok ciddi vakalarda kabarcıklar ve rektal bozukluklar şeklinde ciddi tahriş semptomları eşlik edebilir.

Tipik olarak, hastalar ani sırt ağrısı çekerler, bu da özellikle omurgaya yük bindiğinde daha şiddetli hale gelir. Ek olarak, omurga bölgesinde genellikle sertleştirilmiş kaslar vardır.

Lomber omurga etkilenirse, ağrı genellikle kalçalara veya bacaklara yayılır ve / veya hasta bacaklarda karıncalanma hisseder. Ağrı genellikle öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda kötüleşir.

Servikal omurganın fıtıklaşmış bir diski durumunda, etkilenenler öncelikle hastalığın derecesine bağlı olarak kollara ve başın arkasına yayılan boyun ağrısından şikayet ederler.

Aşırı durumlarda hiç hareket edememe gözlenebilir. Tabi ki her ağrının nedeni fıtık değildir. Ancak Beş ila yedi günden daha uzun süren veya bacaklara veya kollara yayılan sırt ağrınız varsa mutlaka uzman bir doktorun bel fıtığı yönünden incelemesi gerekir.

BEL FITIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Tanının başlangıcında hekime en fazla yardımcı olan hususlardan birisi hastanın öyküsüdür. Hekiminiz;

• Ağrının tam olarak nerede olduğuna
  
• Hastanın nasıl hissettiğini (örneğin, batma, delme ...)
  
• Ağrının ne kadar süredir olduğuna
  
• Nasıl başladığına ilişkin bilgiler edindikten sonra gerekirse tomografi vb. görüntüleme yöntemlerine başvurarak hastalık teşhis edilir.

BEL FITIĞI TEDAVİSİ

Bel fıtığı mutlaka ameliyatla sonuçlanmaz. Aksine: Etkilenenlerin neredeyse yüzde 90'ında, semptomlar ilaç tedavisi ve fizik tedavi ile geçebilir. Altı ila sekiz hafta sonra semptomlar genellikle tamamen kaybolur.

BEL FITIĞI İLAÇ TEDAVİSİ

İlk olarak, doktor ağrı kesici ve antienflamatuar ilaçları reçete eder. Acı çekmenin baskısını hastadan uzaklaştırır ve hastanın kaçınması gereken haraketleri belirtir ve fıtık ağrısını azaltacak bir duruş önerir.

Ağrı bölgesine uygulanan sıcaklığın da yardımcı olduğu bilinmektedir. Sıcaklık kan dolaşımını uyarır ve aynı zamanda kasları gevşetir. Ayrıca gerektiğinde ilaç tedavisine ek olarak fizik tedavi de önerilir.

BEL FITIĞI CERRAHİ TEDAVİSİ

Cerrahi tedavi de ağrı çok belirgindir ve ilaç tedavisi işe yaramaz. Hastanın ağrıları ilaçla bile giderilemeyecek seviyededir. Felç, hareket etmede, hatta yürümede ve oturmada dahi ciddi zorluk durumlarında hastanın durumuna göre cerrahi tedavi önerilir.