İÇİNDEKİLER
BEYİN SAPI TÜMÖRÜ
Beyin sapı tümörü konusuna giriş yapmadan önce beyin sapının açıklamasını yapalım. Beyin sapı beynin tam ortasında bulunur. Nefes almamızı, yutmamızı sağlar.
Kan basıncı, solunum gibi önemli vücut fonksiyonlarını kontrol eder. Kolumuzu, bacağımızı oynatan sinirler de yine beyin sapından geçer. Beyin sapı ayrıca, yüz kaslarımızı oynatan sinirlerin kumanda merkezidir.
Beynin tüm bölgelerinde olduğu gibi beyin sapında da tümör oluşabilir. Gerek beyin sapının konumu gerekse de bu bölgede ortaya çıkan tümörlerin özellikleri itibariyle beyin sapında oluşan tümörler uzun yıllar tedavisi imkansız bir tümör türü olarak değerlendirilmiştir.
Beyin sapı tümörlerinin büyük bir kısmının kötü huylu olduğu da bilinmektedir. Ancak son yıllarda beyin sapı tümörleri içinde farklı gruplar olduğu ve bu tümörlerden bazılarının iyi huylu olduğu gösterilmiştir.
Bu tümörler düşük evreli, iyi sınırlı ve beyin sapının ulaşımı kolay bir noktasında olabilmektedir. Gelişen nöroşirurji teknolojileri ile birlikte bu tür tümörleri cerrahi olarak tedavi etme imkanına sahibiz.
BEYİN SAPI TÜMÖRÜ NEDİR?
Beyin sapında oluşan tümörler tüm beyin tümörlerinin %1.4’ünü oluşturur. Çocuklarda ise bu oran çok daha yüksektir. Beyin sapı tümörleri, pediatrik beyin tümörlerinin % 10-25’ini oluşturur.
Çocukluk çağı beyin tümörlerinin önemli bir kısmı posterior fossa (kafatasının arka çukuru) da olur. Beyin sapında ortaya çıkan tümörler, posterior fossa tümörlerinin yaklaşık %30’unu kapsar. Beyin sapı tümörleri genellikle 10 yaş öncesi görülür. Daha çok da 3-9 yaş arası karşılaşılır.
TÜRLERİ
Beyin sapı tümörleri 4’e ayrılır: fokal, diffüz, servikomedüller, dorsal ekzofitik. En sık diffüz tümörler izlenir. Tüm beyin sapı tümörlerinin %60-65’i diffüzdür.
Bilindiği gibi diffüz tümörler kötü huylu olur. Bu tip tümörlerde en yaygın tedavi radyoterapidir. Fokal tümörler ise iyi huyludur ve küçük boyuttadır. Sağlıklı beyin dokularından ayrılabilir. Bu tip tümörlere cerrahi tedavi uygulamak mümkündür.
BEYİN SAPI TÜMÖRÜ BELİRTİLERİ
Beyin sapında oluşan tümörler kısa süre içinde, gözle görünür belirtiler verebilir. Beyin sapı tümörü yaklaşık 6 hafta içinde şu belirtilerle kendini gösterir:
- Yürüyememe ya da dengesiz yürüme
- Yutma ve konuşma güçlüğü
- Yüz felci
- Şaşılık, gözlerde dışa içe yukarı bakamama, diplopi (çift görme) İşitme kayıpları
- Bulantı, kusma
TANI
Beyin tümörü tanısı Beyin sapı MR taraması ile konur. Beyin sapı tümörlerinin genelinde kesin tanı amacıyla biyopsi yapılamaz. Beyin sapı tümörlerinde ayırıcı tanı için farklı özellikli tetkiklere başvurulabilir.
Difüzyon Tensör Görüntüleme (DTI) Traktografi ve Diffusion Weighted Imaging (DWI)/Apparent Diffusion Coefficient (ADC) haritalaması değerlendirilebilir.
NEDENLERİ
Beyin sapı tümörlerinin oluşma nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak radyasyon, radyoaktif ışınlara maruz kalma ve bazı genetik faktörlerin tüm beyin tümörleri gibi beyin sapı tümörlerinin oluşumunda etkisi olabileceği bilinmektedir.
Örneğin, nörofibromatozis tip 1 (NF1) olan hastalarda, diğer tümörlerin yanı sıra beyin sapı tümörlerinin oluşma riski daha yüksektir.
BEYİN SAPI TÜMÖRLERİ TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?
Beyin sapı tümörlerinin tedavisi karmaşıktır. Tümörün tipine göre tedavi planlaması yapılır. Diffüz tümörlere cerrahi tedavi uygulamak bugün itibariyle mümkün değildir.
Bu tip tümörlere radyoterapi ve kemoterapi uygulanmaktadır. Ancak maalesef tam iyileşme mümkün değildir. Radyoterapi tedavisi alan hastaların %97’sinde ortalama yaşam süresinin 18 ay olduğu bildirilmiştir. Hastaya bir tedavi uygulanmaz ise ortalama yaşam süresi 5 aydır.
Tüm beyin sapı tümörleri diffüz değildir. Fokal ve egzofitik beyin sapı tümörlerine yüksek teknoloji altında cerrahi tedavi uygulamak mümkündür. Buradaki önemli kriter tümör ve sağlıklı doku ayrımının ne derecede yapılabildiğidir. Ameliyata da bu bilgi ışığında karar verilir.
Cerrahın bu konudaki tecrübesiyle birlikte yüksek teknolojik altyapı da bu ameliyatların yapılabilmesi için önemlidir. Ultrasonik aspiratör, intraoperatif MR, intraoperatif ultrasonografi, nöromonitörizasyon, intraoperatif elektrofizyolojik, monitörizasyon ve haritalama yöntemleri morbidite riskini azaltılır.
Cerrah tümörü mümkün olduğunca temizler. Ameliyat sonrası radyoterapi planlanır. Cerrahi + radyoterapi tedavisi yapılan uygun fokal beyin sapı tümörlerinde 5 yıllık tümör kontrolü %90’dır.
