Hipertansiyon, yüksek kan basıncına (BP) genetik yatkınlık ile çevresel faktörler arasındaki etkileşimin bir sonucu olarak ortaya çıkar.

Çevresel faktörler arasında;

• Hareketsiz yaşam tarzı
• Kilo alımı
• Artan sodyum alımı
• Sağlıksız beslenme yer almaktadır.

Bireysel kontrole daha az tabi olan hava kirliliği gibi daha büyük coğrafi ölçekteki çevresel faktörler ile hipertansiyon arasındaki ilişki daha az bilinmektedir.

Son epidemiyolojik bulgular, hava kirleticilerle hem kısa hem de uzun vadeli maruziyetin kan basıncı seviyelerinde önemli artışlara neden olduğunu göstermiştir.

Bazı çalışmalar, çocuklar ve ergenler arasında bazı hava kirleticilerine hem kısa hem de uzun süreli maruziyet ile kan basıncı arasında pozitif bir ilişki olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır.

Çevresel faktörlerin, geleneksel risk faktörleri ile etkileşimleri ile dünya çapında kardiyovasküler hastalıkların toplam yükü artmaktadır.

Örneğin, hipertansiyon ve diyabet oranlarının en yüksek olduğu bölgeler; Hindistan ve Asya aynı zamanda en yüksek hava kirliliği ve gürültüye maruz kalan bölgelerdir. Kirli havadaki zararlı partiküllerin hem direk etkisi hem de kan basıncını artırıcı etkisi inme riskinde artış ile ilişkilidir.

KİMLER EN ÇOK ETKİLENİR?

Epidemiyolojik çalışmalara göre, hava kirliliğinin en belirgin olumsuz etkisi hamile kadınlarda ve yüksek kardiyovasküler riski olanlardadır.

Toplum sağlığı üzerine hava kirliliğinden kaynaklanan atfedilebilir risk, hipertansiyon ve diyabet gibi geleneksel karditovasküler risk faktörlerininki kadar büyüktür.

HAVA KİRLİLİĞİNİN KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ POTANSİYEL MEKANİZMALARI NELERDİR?

• Otonom sinir sistemi bozuklukları ve/veya sempatoadrenal aşırı aktivite
  
• Proinflamatuar mediatörlerin, modifiye lipidlerin veya fosfolipidlerin salınması ve lökosit aktivasyonu
  
• Oksidatif stresin neden olduğu endotelyal disfonksiyon
  
• Protrombotik yolların aktivasyonu

BİREYSEL RİSK NASIL AZALTILABİLİR?

Bireysel olarak hava kirliliğinin olumsuz sağlık sonuçlarını azaltmak için yüksek hava kirliliğine sahip dış mekanlardaki fiziksel aktiviteyi azaltma veya daha yüksek kirlilik dönemlerinde belirli fiziksel egzersizleri ve bunların yoğunluğunu sınırlamakla mümkün olabilir.

Kardiyovasküler riski yüksek hastalar hava kirliliğinin olumsuz etkisini azaltmak için ana yollardan 400 m'den daha fazla bir mesafede egzersiz yapmaya teşvik edilmelidir.

Özellikle yoğun saatlerde trafiğin yoğun olduğu caddelerde yürümekten ve bisiklete binmekten kaçınılması, parklarda egzersiz yapılması ve yoğun kirlilik dönemlerinde açık havada geçirilen sürenin sınırlandırılması önerilmektedir.