İYİ BİR UYKU SAĞLIĞINIZ İÇİN NEDEN ÖNEMLİDİR?

İnsanların büyük kısmının hayatlarının üçte birini uykuda geçirdiğini biliyor muydunuz? Sağlam ve deliksiz bir uyku sayesinde hücreleriniz daha hızlı yenilenirken, yaşlanma belirtileri ise daha geç görülür. Diğer bir ifadeyle, kaliteli bir uyku hayatımız açısından can alıcı önem taşımaktadır.İyi bir uyku aynı zamanda sizi canlandırır ve formda tutar.

Sağlıksız, kalitesiz ve yetersiz bir uykunun  obezite, şeker, tiroid hastalığı  gibi bir çok hastalığın oluşma riskini  belirgin şekilde arttırdığını biliyormusunuz? Yoğun çalışma günleri, stres ve  düzensiz yaşam gibi faktörlerin uyku kalitemizi bozduğu, yetersiz ve düzensiz uykunun birçok hastalığa davetiye çıkardığını belirtiliyor. Uykuyu bozan şu ana kadar tanımlanmış 85’in üzerinde uyku bozukluğu bulunduğunu, bu bozuklukların en sık görülenlerinin başında uyku apnesi geldiğini belirtiliyor.

Uyku Apnesi toplumda sık görülen, yaşam kalitesini, çalışma düzenini etkileyen, ölümcül sonuçlara yol açabilen önemli bir sağlık sorunlarıdır. Tedavi edilmeyen uyku apnesi başta kalp, akciğer ve böbrek ve norölojik hastalıklar olmak üzere tüm vücudu etkileyen bir hastalık döngüsüne sebep olabilir ve 2 aydan daha uzun süre uykusuzlık probleminde mutlaka bir uzmana başvurun!

NE KADAR UYUMAMIZ GEREKİYOR

Her gece en az sekiz saat uyumamız gerektiği söylenir. Aslına bakacak olursanız, herkesin ihtiyaç duyduğu uyku düzeyi farklılık gösterir. İnsanların yarısından çoğu altı ile sekiz saat arasında uykuya ihtiyaç duyarken, sekiz saatten daha fazla uyku ihtiyacı içinde olanların oranı %6’nın altındadır.

EN SIK GÖRÜLEN UYKU PROBLEMLERİ

• Uyku Apnesi: Kısaca, uyku sırasında nefes durması ve durma süresinin 10 saniyeden fazla olması durumu olarak açıklanabilir. 10 saniyeden fazla süren bu durum, gürültülü bir şekilde horlama, nefes alamama şeklinde birbirini takip eder. Genellikle hasta uykudaki anormal durumlardan eşinin veya yakınlarının farketmesiyle haberdar olur.
• Horlama: Ağız ve burun arkasındaki hava yolunda darlık olduğu zaman ortaya çıkan gürültülü sese horlama adı verilir. Kişinin kontrolünde olmayan horlama toplumun yüzde 45’inde görülür. Yaşla birlikte artan horlama problemi en sık olarak şişman erkeklerde görülür.  

UYKU APNE SENDROMU İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ

• Ailede başka bireylerde uyku apne 
• Aşırı kilo 45 cm’den daha geniş ense
• Küçük ve geride çene yapısı
• Üst hava yollarında yapısal bozukluklar
  
• Ailede başka bireylerde uyku apne
• Aşırı kilo 45 cm’den daha geniş ense
• Küçük ve geride çene yapısı
• Üst hava yollarında yapısal bozukluklar

SİZDE DE UYKU APNE SENDROMU OLABİLİR!

• Horluyormusunuz?
• Uykuda nefesiniz duruyor mu?
• Uykuda boğulur gibi oluyor musunuz?
• Nefes darlığı hissiyle uyanıyor musunuz?
• Uykunuzu alamadan mı uyanıyorsunuz?
• Sabahları ağız kuruluğu, boğazınızda rahatsızlık hissediyor musunuz?
• Gece sık tuvalete gidiyor musunuz?
• Gece terliyor musunuz?
• Gün içinde uykunuz geliyor mu?
• Sürekli yorgun mu hissediyorsunuz?
• Konsantrasyon güçlüğü çekiyor musunuz?
• Korkutucu, garip rüyalar görüyor musunuz?
• Gece göğüs ağrısı hissediyor musunuz?
• Gece reflü şikayetlerinizde artış oluyor mu?

UYKU APNESİNİN NEDEN OLDUĞU SORUNLAR

• Araba kullanırken, dikkat gerektiren iş yaparken uyuklama sonucunda trafik ve iş kazaları
• Unutkanlık, dikkat eksikliği
• Yüksek tansiyon
• Kalp krizi
• Kalp ritm bozukluğu
• Beyin damarında tıkanıklık sonucu felç
• Şeker hastalığı kontrolünün zorlaşması
• Cinsel performansta azalma
• Yaşam kalitesinde azalma
• Gündüz uyuklama

UYKU APNE ŞÜPHESİNDE NE YAPILIR?

Şikayetleri doğrultusunda uyku hastalıklarından şüphelenilen kişi, bir gecesini uyku laboratuvarında geçiriyor. En az altı saatlik bir uyku kaydı alınıyor. Bunun için hastanın kafa bölgesine beyin dalgalarını kaydeden elektrotlar, buruna takılan nefes alış verişi ve horlamayı kaydeden cihazlar, kalp hızı için kalp elektrotları ile kas aktivasyonunun takibi için bacak ve çene elektrotları yerleştiriliyor.

Tüm gece boyunca hastanın solunumsal olayları, bacak ve çene EMG’si, kalp ritmi, kandaki oksijen seviyesi ve nabzı, göz hareketleri, karın ve göğüs eforu, horlamanın olup olmadığı, uyku evreleri, hangi pozisyonda yattığı kamerayla eş zamanlı kayıt edildikten sonra, kişi ertesi gün günlük hayatına yani işine devam edebiliyor.

KİMLERİN TEDAVİYE İHTİYACI VARDIR?

Uyku testlerinden sonra elde edilen bilgiler değerlendirilerek uyku apnesinin gerçekten tedaviye ihtiyaç gösterip göstermediğine karar verilir. Günlük aktiviteler sırasında özellikle araba kullanılırken uyuklamalar, iş kazalarına yol açabilecek durumlar söz konusu ise, uyku apnesi ile ilişkili kalp yetersizliği veya oksijen saturasyonunda çok büyük düşüşler tespit edildiği takdirde vakit geçirmeksizin tedaviye başlanması gerekir.

TEDAVİ NASIL YAPILIR?

Uyku apnesi olanlarda kullanılan standart tedavi CPAP'tır (continous positive airway pressure). Bir maskeyle hastaya devamlı olarak basınçlı hava verilir. Bu sayede havayolunun kapanmasını engeller. Etkin bir tedavi metodudur. Havayolunun devamını sağlayarak uyku sırasında kan oksijenini normal seviylerde tutar. Uyku apnesi teşhisinden sonra hasta KBB uzmanınca değerlendirilip İlgili anotomik bozukluklar varsa düzeltilmelidir.

KALİTELİ BİR UYKU İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

• Uyku zamanını duzenli tutmaya çalışın, hafta sonları da dâhil olmak üzere her sabah aynı saatte uyanın.
• Uyumak için aşırı efor sarfetmeyin. uykunuz geldiğinde yatağınıza gidip, 20 dakika içinde uyuyamadığınız takdirde yatağınızdan çıkıp başka bir odaya geçin. sadece uykunuz geldiğinde tekrar yatağınıza geri dönün.
• Tercihen yatağa gitmeden 4–5 saat önce sabah veya öğleden sonra düzenli egzersiz yapın.
• Öğle yemeğinden sonra yatıncaya kadar kafeinli içeceklerden uzak durun.
• Alkol özellikle yatmaya yakın saatlerde kullanmayın.
• Sigara içmeyin, bırakamıyorsanız, geceleri içmeyin.
• Aç olarak uyumayın hafif şekilde atıştırın.
• Yatak odasındaki ses, ısı, ışık gibi uykunuzu etkileyecek çevresel faktörleri uygun hale getirin.
• Endişe ve sıkıntılarınızı gece yatağınızda düşünmeyin.
• Yatağınızı özellikle uyumak için kullanın, yatağınızda kitap okumayın, televizyon seyretmeyin.
• Kilonuzu kontrol altında tutun.
• Burun tıkanıklığını tedavi edin.