ŞEMA TERAPİ NEDİR? NASIL UYGULANIR?
Şema terapi, kişilerin çocukluktan itibaren geliştirdikleri düşünce ve davranış kalıplarının incelenmesine dayanır. Bu kalıplar, genellikle travmatik deneyimler veya yetersiz ebeveynlik gibi geçmişte yaşanan olaylarla ilişkilidir.
Şema terapistleri, bu kalıpları belirleyerek bireylerin kendi kendilerini sabote etmelerine neden olan düşünce ve davranışları ortaya çıkarmaya çalışır. Ardından, bu kalıpları değiştirmek ve daha sağlıklı alternatifler geliştirmek için çeşitli teknikler kullanılır.
ŞEMA TERAPİ NEDİR?
Şema terapi, bilişsel davranışçı terapi yaklaşımının bir alt dalıdır ve kişinin zihinsel şemalarını anlamaya ve değiştirmeye odaklanan bir terapi yöntemidir.
Şema terapisi, kişinin çocukluk döneminde oluşan olumsuz deneyimlerin etkisini anlamasına yardımcı olur ve bu deneyimlerin günümüzdeki düşünce ve davranışlarına nasıl yansıdığını keşfetmeyi amaçlar.
Test, kişinin zihinsel şemalarını belirlemek için kullanılır ve terapistin kişiye özel bir tedavi planı oluşturmasına yardımcı olur. Şema terapisinde, kişiye kendini daha iyi anlaması için farkındalık çalışmaları yapılır ve olumsuz düşünce kalıplarının farkına varılması hedeflenir.
Bu süreçte, terapist kişiye destek sağlar ve yeni ve sağlıklı düşünce ve davranış modelleri geliştirmesi konusunda rehberlik eder. Şema terapisi ayrıca duygusal düzenleme becerilerini geliştirmek için teknikler kullanır ve kişinin yaşamında daha tatmin edici ilişkiler kurmasına yardımcı olur.
Uzun dönemli terapi süreçlerini de gerektirebilir, ancak kişinin yaşamında kalıcı değişiklikler yapmasına yardımcı olmasıyla bilinir.
Şema terapisi, depresyon, anksiyete bozuklukları, kişilik bozuklukları ve ilişki problemleri gibi çeşitli psikolojik sorunların tedavisinde etkili bir yöntem olarak kullanılır.
ŞEMA TERAPİNİN TEMEL İLKELERİ
Bireylerin geçmiş deneyimlerine dayanan olumsuz düşünce ve duygusal kalıpları anlamalarına ve değiştirmelerine yardımcı olan bir psikoterapi yöntemi olan şema terapi, hedeflenmektedir.
Bu terapi yaklaşımı, kişinin yaşamında tekrarlayan sorunlara neden olan şemaların belirlenmesi ve bunlarla başa çıkma becerilerinin geliştirilmesi üzerine odaklanır.
Bir şema terapisti, bireyin geçmişteki deneyimleriyle ilişkili olan şemalarını belirlemek için çeşitli teknikler kullanır. Bunlar arasında şema terapi testleri, semptom envanterleri ve detaylı bir değerlendirme yer alabilir.
Terapinin amacı, kişinin hangi şemaların hayatında sorun yarattığını tespit etmek ve bu şemaları değiştirerek daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesini sağlamaktır.
Uygulamada, bireye özel olarak tasarlanmış terapi planlarıyla gerçekleştirilir. Terapist, kişiye uygun teknikleri kullanarak şemaları tanımlar ve bu şemalara yönelik çalışmalar yapar.
Bireyin farkındalığını artırması, olumsuz düşünce kalıplarını yeniden yapılandırması ve sağlıklı davranış stratejileri geliştirmesi için terapi seansları düzenlenir.
Şema terapinin etkili bir şekilde uygulanabilmesi için güvenilir bir terapistle çalışmak önemlidir. Terapist, bireyin ihtiyaçlarına uygun olarak terapi sürecini yönlendirmeli ve desteklemelidir.
Bu terapinin birçok faydası bulunmasına rağmen, her bireyin terapiye olan yanıtı farklı olabilir.
ŞEMA TERAPİNİN UYGULAMA ALANLARI VE ETKİNLİĞİ
Şema terapisinin uygulama alanları oldukça geniştir. İlk olarak, kişilik bozukluklarının tedavisinde etkili olduğu bilinmektedir. Kişinin özgül şemalarını belirlenmesine ve bu şemaların sağlıksız yönlerini değiştirmesine yardımcı olarak kişilik bozukluklarına bağlı sorunları iyileştirebilir.
Depresyon ve kaygı gibi yaygın ruhsal sorunların tedavisinde de etkilidir. Terapistler, bireyin şemalarını belirleyerek ve bu şemaların altında yatan inançları sorgulayarak kişinin düşünce kalıplarını değiştirmesine yardımcı olurlar.
İlişki sorunları ile mücadelede de kullanılır. İlişki şemalarının farkında olan bireyler, partnerleriyle olan etkileşimlerini daha sağlıklı hale getirebilir ve ilişkilerindeki sorunları çözebilirler.
Uygulamada şema terapi, çeşitli teknikleri ve araçları içerir. Bu teknikler arasında bilişsel yeniden yapılandırma, davranışsal deneyler, içgörü çalışmaları ve duygu düzenleme becerilerinin geliştirilmesi yer alır.
Şema terapisi, bireye özel bir tedavi planı oluşturarak kişinin ihtiyaçlarına uygun şekilde uygulanır.
Uzman Klinik Psikolog Dilay GÜNGÖRMÜŞ
Psikoloji
