Çocuklarda Bağışıklık (İmmün) Yetmezliği Ne Zaman Düşünülmeli?
Bağışıklık sistemi, vücudumuzu mikroplara karşı koruyan savunma sistemidir. Ancak bazı çocuklarda bu sistem doğuştan zayıf olabilir. Bu duruma primer immün yetmezlik denir ve erken tanı hayat kurtarıcı olabilir. Aşağıdaki belirtiler, çocuğunuzun bağışıklık sistemiyle ilgili bir sorun olabileceğini düşündürebilir:
Hangi Durumlarda Doktora Başvurmalısınız?
- Yılda 4 veya daha fazla orta kulak iltihabı geçirilmesi
- Yılda 2 veya daha fazla sinüzit veya zatürre geçirilmesi
- 2 aydan uzun süren antibiyotik kullanımına rağmen enfeksiyonun iyileşmemesi
- Tekrarlayan cilt, organ ya da lenf bezi apseleri
- Normal aşılamaya rağmen oluşan ciddi enfeksiyonlar
- Gelişme geriliği, kilo alamama
- Ailede bebek yaşta kayıplar veya bilinen bağışıklık hastalıkları
- Fırsatçı enfeksiyonlar (normalde sağlıklı bireylerde görülmeyen bazı mantar, parazit veya virüs enfeksiyonları)
Yaş grupları için şüpeli durumlar:
Yenidoğan Dönemi (0–28 gün)
- Doğumdan sonra ciddi enfeksiyon geçirme
- Göbek kordonunun düşmesinde gecikme (20 günden uzun)
- Göbek çevresinde ya da vücutta tekrarlayan iltihaplar
- Doğum sonrası ilk haftalarda gelişen, tedaviye dirençli mantar veya virüs enfeksiyonları
- Ailede erken bebek kayıpları veya bilinen bağışıklık hastalıkları
- Kan değerlerinde sürekli düşüklük (lökosit, lenfosit azlığı gibi)
Bebeklik ve Küçük Çocukluk (1 ay – 5 yaş)
- Sık tekrarlayan kulak enfeksiyonları, bronşit, zatürre
- Antibiyotik tedavisine rağmen iyileşmeyen enfeksiyonlar
- Gelişme geriliği, kilo alamama
- Tekrarlayan ishal, ağız içinde mantar enfeksiyonları
- Ciltte tekrarlayan apseler, egzama benzeri döküntüler
- Aşı sonrasında beklenenden şiddetli veya uzun süren reaksiyonlar
- Lenf bezlerinde veya dalakta büyüme
Büyük Çocuklar ve Ergenlik Dönemi (6 yaş ve üzeri)
- Yılda 2’den fazla zatürre veya sinüzit geçirme
- Sürekli yorgunluk, gelişme geriliği
- Tekrarlayan cilt enfeksiyonları, uçuk ya da mantar enfeksiyonları
- Vücutta bilinmeyen nedenlerle uzun süren ateşler
- Ailede bağışıklık yetmezliği öyküsü
Çocuklarda Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek İçin Neler Yapılmalı?
Sağlıklı bir bağışıklık sistemi, çocukların mikroplarla savaşmasını ve hastalıklardan çabuk kurtulmasını sağlar. İşte bağışıklık sistemini desteklemenin en etkili yolları:
1. Dengeli ve Doğal Beslenme
Taze meyve, sebze, tam tahıllar ve protein kaynakları içeren dengeli bir diyet bağışıklığı destekler. Özellikle C vitamini (portakal, çilek), D vitamini (yumurta, balık), çinko (et, kuruyemişler) gibi vitamin ve mineraller önemlidir.
Hazır ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.
2. Yeterli ve Kaliteli Uyku
Uyku sırasında bağışıklık sistemi kendini yeniler.
Bebeklerde günde 12–16 saat, okul öncesi çocuklarda 10–13 saat uyku önerilir.
Gece uykusunun bölünmemesi önemlidir.
3. Fiziksel Aktivite ve Temiz Hava
Yaşa uygun hareketli oyunlar ve açık havada zaman geçirmek bağışıklık hücrelerini güçlendirir. Aileyle birlikte yürüyüş yapmak bile faydalıdır.Yaşa uygun düzenli spora yönlendirilmelidir.
4. Hijyen Kurallarına Dikkat
El yıkama alışkanlığı kazandırılmalı. Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalı, doktor önerisi dışında ilaç kullanılmamalı.
5. Güneş Işığı ve D Vitamini
D vitamini bağışıklık sisteminde kritik rol oynar. Güneş ışığına günlük kısa süreli maruziyet ve gerekirse hekim kontrolünde D vitamini takviyesi önemlidir.
6. Sevgi, İlgi ve Stresin Azaltılması
Aile içi sevgi ve güven ortamı çocukların psikolojik sağlığını olumlu etkiler.Sürekli stres altında olan çocuklarda bağışıklık sistemi zayıflayabilir.
7. Aşılar
Bağışıklık sisteminin en büyük destekçilerinden biri aşılardır. Çocuklar, Sağlık Bakanlığı aşı takvimine uygun şekilde zamanında aşılanmalıdır.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Unutmayın:
Erken tanı konan çocuklar uygun tedaviyle sağlıklı bir yaşam sürebilir. Eğer yukarıdaki durumlardan biri ya da birkaçı çocuğunuzda varsa, mutlaka çocuk hekimi ve immünolojisi uzmanına başvurun.
Çocuğunuzun sağlığı için şüphede kalmayın, zamanında harekete geçin.
Dr. Öğr. Üyesi İlkiz Özge ÖZDİL YILMAZ
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları (Pediatri)
