Kateterle Aort Kapak Değişimi (TAVI) Nedir ?
Kateterle Aort Kapak Değişimi (TAVI) kalp kapağında ciddi darlık yaşayan ve klasik açık kalp ameliyatı için uygun olmayan hastalar için geliştirilen modern bir tedavi yöntemidir. Bu işlemde, göğüs kafesi açılmadan ve kalp durdurulmadan, kasıktan girilen bir kateter yardımıyla daralmış kapağın yerine yeni bir biyolojik kapak yerleştirilir. Özellikle ileri yaşta olan ya da ek hastalıkları nedeniyle cerrahi risk taşıyan bireyler için büyük bir avantaj sunar. Kısa sürede toparlanma imkânı sağlayan bu yöntem, hem güvenli hem de yaşam kalitesini belirgin şekilde artıran etkili bir seçenektir.
Kalp hastalıkları, özellikle ileri yaşlarda hayat kalitesini ciddi şekilde etkileyen sağlık sorunlarının başında gelir. Bu hastalıklar arasında yer alan aort kapak darlığı, kalpten çıkan kanın vücuda yeterince pompalanmasını zorlaştırarak nefes darlığı, çabuk yorulma, göğüs ağrısı ve bayılma gibi belirtilerle kendini gösterir.
Günümüzde gelişen teknoloji ile birlikte geleneksel açık kalp ameliyatı yerine artık TAVI yöntemi oldukça sık uygulanmaktadır. Aort kapak darlığının tedavisinde uzun yıllar açık kalp ameliyatı tek seçenektir. Ancak bazı hastalar için bu tür büyük ameliyatlar riskli olabilir. İşte bu noktada, son yıllarda giderek yaygınlaşan bir yöntem devreye giriyor: Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu (TAVI)
Ameliyatsız, hızlı ve güvenli çözüm
TAVI işlemi, kasıktaki damar yoluyla kalbe ulaşarak daralmış kapağın yerine biyolojik bir kapak yerleştirme işlemidir. Göğüs açılmaz, kalp durdurulmaz. Hasta genellikle işlemden sonraki birkaç gün içinde taburcu olur. Özellikle 75 yaş üzeri hastalarda yaşam kalitesini belirgin şekilde artıran bu yöntem, hastanemizde başarıyla uygulanmaktadır.
Kimler TAVI adayı olabilir?
• Ciddi aort kapak darlığı tanısı almış hastalar,
• Açık kalp ameliyatı için yüksek risk taşıyanlar,
• Yaşlı ya da kronik hastalıkları olan bireyler,
• Ameliyat olmak istemeyen uygun adaylar.
TAVI İşleminin Adımları
TAVI’ye aday hastalarda işlemden önce detaylı bir değerlendirme yapılır. Amaç, aort kapağının anatomisini ve hastanın genel durumunu tüm yönleriyle analiz ederek en uygun kapanma yöntemini seçmektir. Bu süreçte genellikle ekokardiyografi, koroner anjiyografi, kalp tomografisi (CT) gibi ileri görüntüleme yöntemleri kullanılır. Hastanın ek kronik hastalıkları, böbrek fonksiyonları, kan değerleri ve hemodinamik durumu hekim ekibi tarafından gözden geçirilir. Ardından gerekli görülürse; işlem sırasında lokal anestezi ve hafif sedasyon mu yoksa genel anestezi mi tercih edileceğine karar verilir.
Kateter Yolu Hazırlığı
İşlemde en yaygın kullanılan yol femoral arterdir. Kasıktaki bu atardamara ultrason veya röntgen kılavuzluğunda küçük bir kılıf (sheath) yerleştirilir. Bazen uygun vasküler erişim sağlamak için kol ya da boyun damarları da tercih edilebilir; ancak femoral arter, klinik deneyimlerin yoğunlaştığı en standart bölgedir. Kasığa yapılan cilt altı anestezisi sayesinde hasta konforu sağlanır.
Kateterin Yerleştirilmesi ve Kapak Genişletme
Kılıf yoluyla ilerletilen kateter, özel bir rehber tel eşliğinde dikkatlice kalp kapakçığına ulaştırılır. Bu noktada, daralmış kapağın ölçümleri tekrar teyit edilir. Seçilen biyolojik kapak stentinin bulunduğu kateter, daralmış bölgeye getirildiğinde self-expandable (kendi kendine genişleyen) veya balon-expandable (balonla desteklenen) mekanizmayla yeni kapak açılır. Balon valvuloplasti adı verilen ön germenin uygulanması da söz konusu olabilir; bu sayede daralma miktarı azaltılarak yerine yeni kapak daha rahat oturtulur.
Kapak Kontrolü ve Kapatma
Yeni kapak açıldıktan sonra anjiyografi ve ekokardiyografi yardımıyla valvüler kaçak, kapak pozisyonu ve kan akışı değerlendirilir. Her şey uygunsa, kılıf geri çekilerek femoral arter kapatılır. Kanama riskini azaltmak için kapatma cihazları veya gerektiğinde manuel bası yöntemleri uygulanır. İşlem masasında hastanın hemodinamik parametreleri yakından izlenir ve birkaç saat içinde yoğun bakım ünitesine veya servis izlem odasına alınır.
Yoğun Bakım ve İlk İzlem
İşlem sonrasında hasta birkaç saat yoğun bakımda kalır. Kalp ritmi, kan basıncı, böbrek fonksiyonları ve kılıf yerinden kaynaklanan varsa kanama/hematom gibi komplikasyonlar izlenir. Aynı gün veya ertesi gün bir kez ekokardiyografi tekrarlanarak kapak işlevi yeniden kontrol edilir. Erken dönemde karşılaşılan komplikasyonlara anında müdahale edilebilmesi adına bu izlemler son derece kritiktir.
TAVI’nin Öne Çıkan Avantajları
Aşağıdaki kısa paragraf, “TAVI’nin Öne Çıkan Avantajları” başlığını karşılamak üzere bu bölümün özelliklerini genel olarak özetlemektedir. Bu sayede okuyucu, TAVI yönteminin neden tercih edildiğine dair bir bakış açısı elde edecektir.
TAVI, geleneksel açık kalp cerrahisine kıyasla hem hastaya hem de hekime pek çok kolaylık ve avantaj sunar. Aşağıda, bu yöntemin klinik uygulamada sıklıkla öne çıkan faydaları sıralanmıştır:
Minimal İnvaziv Yaklaşım: Göğüs kafesi açılmadan, kalp durdurulmadan uygulanan bu işlem, enfeksiyon ve yara komplikasyonlarını minimuma indirir.
Hızlı Toparlanma Süreci: Çoğu hasta, işlemden 2-3 gün sonra taburcu edilebilir; böylece hastanede kalış süresi önemli ölçüde azalır.
Yüksek Riskli Hastalar İçin Uygun: Yaşlılık, kronik hastalıklar veya ek risk faktörleri nedeniyle açık cerrahi riski yüksek olan bireylerde bile güvenle tercih edilebilir.
Yaşam Kalitesinde Hızlı İyileşme: Semptomlar hızla düzelir; nefes darlığı, çabuk yorulma, göğüs ağrısı gibi yakınmalar azalır. Hastalar günlük aktivitelerine daha çabuk döner.
Düşük Morbidite ve Mortalite Oranı: Deneyimli ekiplerce yapılan TAVI işlemlerinde, komplikasyon oranları düşüktür ve uzun dönem başarı yüzdeleri yüksektir.
Bu avantajlar, hem hastaların hem de hasta yakınlarının tedavi sürecine güven duymasına, hem de hekimin uygun hasta seçiminde cesaret kazanmasına yardımcı olur. Özellikle ileri yaşta ve ek hastalığı bulunan bireyler için, geleneksel yöntemlerde karşılaşılacak cerrahi risklerden kaçınma imkânı sağlar.
TAVI Sonrası İyileşme Süreci ve Takip
Aşağıdaki giriş paragrafı, “TAVI Sonrası İyileşme Süreci ve Takip” bölümüne dair genel bir bakış sağlayacaktır. Bu sayede hasta ve yakınları, işlemden sonra hangi süreçleri ve kontrolleri yaşamalarının beklendiğini öğrenebilir.
TAVI işlemi başarıyla tamamlandıktan sonra hastaların hem fiziksel hem de psikolojik olarak desteklenmesi, uzun vadeli sonuçların başarısı açısından önem arz eder. Aşağıda, iyileşme sürecine ilişkin aşamalar ve takip protokolleri özetlenmiştir:
Hastanede İlk İzlem ve Bakım
İşlemden hemen sonra hasta genellikle 4–6 saat kadar yoğun bakım ünitesinde takip edilir. Burada kalp ritmi, kan basıncı, atardamar kapama bölgesi (kasıktaki kılıf giriş yeri) ve böbrek fonksiyonları izlenir. Aynı gün veya ertesi gün bir kez transtorasik ekokardiyografi tekrarlanarak yeni kapak işlevi, valvüler kaçak durumu ve kan akış hızı değerlendirilir. Erken dönemde ortaya çıkabilecek komplikasyonlar (kanıtlı kanama, iletim bozuklukları, hematom vs.) gözlemlenerek tedaviye yön verilir.
Taburculuk ve Evde Bakım Önerileri
Çoğu hasta 2–3 gün içinde taburcu edilmeye uygun hâle gelir. Taburculuk öncesi:
Yaşam tarzı değişiklikleri (düşük tuz, dengeli beslenme, düzenli hafif egzersiz önerileri) anlatılır.
Kan sulandırıcı ilaçların nasıl ve ne dozda alınacağı, enfeksiyon bulgularının (titreme, ateş, artan ağrı, kızarıklık) tanınması ve acil durumda başvurulması gereken semptomlar detaylandırılır.
Evde ilk hafta ağır fiziksel aktivitelerden, ani hareketlerden kaçınma, kılıf bölgesine baskı uygulamama, hijyenik pansuman yapma gibi basit kurallar hatırlatılır.
Randevu takvimi oluşturulur: genellikle 1. ay ve 6. ayda klinik kontrol, EKG, ekokardiyografi ve kan tetkikleriyle sistematik izlem yapılır.
Uzun Dönem İzlem ve Rehabilitasyon
Birinci Ay Kontrolü: Kapağın işlevi, kalp yapısı, kapak çevresinde sızıntı düzeyi, genel kardiyovasküler durum yeniden değerlendirilir.
Altıncı Ay Kontrolü: Aynı testler tekrarlanır; ekokardiyografi ile kapak açıklığının korunup korunmadığı, kalp odacıklarında herhangi bir gerileme ya da büyüme olup olmadığı, böbrek fonksiyonlarının stabil kalıp kalmadığına bakılır.
Yıllık Takipler: Bazı merkezlerde yıllık ekokardiyografi önerilir; kapak dayanıklılığı ve fonksiyonunun uzun dönemde korunup korunmadığı izlenir.
Fiziksel Aktivite ve Rehabilitasyon: Hastanın yaşı, öncesindeki fiziksel durumu ve eşlik eden sorunlarına göre kalp rehabilitasyon programı veya fizyoterapi planlanabilir. Düzenli yürüyüş, düşük yoğunluklu egzersizler, denge ve esneklik çalışmaları kalp-damar sağlığını destekler.
Hasta Deneyimleri ve Yaşam Kalitesindeki Değişim
TAVI işlemi sonrası hastalar genellikle cerrahiden çok daha kısa sürede günlük yaşama dönebilir. Bunun yanı sıra operasyon öncesi dönemde sürekli nefes darlığından yakınan, basit eforlarda bile yorulan bireylerde belirgin bir düzelme gözlenir. Merdiven çıkmak, kısa yürüyüşler yapmak veya sosyal etkinliklere katılmak gibi temel aktiviteler, işlem öncesindeki zorlanmanın aksine daha rahat gerçekleştirilebilir hale gelir. Bu dönüşüm hem beden sağlığı hem de mental sağlık açısından kritik bir eşiktir. Sürekli nefes nefese kalma, kalp çarpıntısı hissi ve halsizlik, sosyal hayattan kopmaya, depresif duygu durumuna ve motivasyon kaybına neden olabilir. Ancak TAVI sonrası bu yakınmalar hızla azalır, hastalar yeniden aktif hayata entegre olur, hobilerine, gezilerine ve aile içi rollere dönebilir.
Aile üyeleri de bu süreçte hem hastanın motivasyonunu destekler hem de kontrollerde hekime eşlik ederek kritik geri bildirimler sunar. Yakın takip sayesinde erken dönemde ortaya çıkabilecek herhangi bir soruna müdahale edilerek, uzun vadeli sağkalım ve yaşam kalitesi yüksek tutulur. Özellikle yalnız yaşayan yaşlı bireylerde evde bakım ihtiyacı azalır, özgürlük duygusu artar ve psikolojik destek gereksinimi düşer.
Sonuç ve Öneriler
Kateterle Aort Kapak Değişimi (TAVI), aort kapak darlığı (aort stenozu) problemi yaşayan ve açık kalp cerrahisi riski yüksek olan hastalar adına gerçek bir devrim niteliğindedir. Bu yöntemle göğüs kafesi açılmadan, kalp-akciğer makinesine ihtiyaç duymadan, minimal invaziv bir yoldan daralmış kapak ortadan kaldırılarak yerine biyolojik bir kapak yerleştirilebilir. İşlem süresi genellikle 1–2 saat civarındadır ve çoğu hasta 2–3 gün içinde hastaneden taburcu edilerek kısa sürede günlük yaşama dönebilir.
Gelişen teknoloji ve deneyimli hekim ekipleri sayesinde TAVI’nin uzun dönem başarı oranları her geçen yıl artmaktadır.
Eğer siz veya yakınlarınız;
Nefes darlığı, göğüs ağrısı, çabuk yorulma, bayılma gibi semptomlar yaşıyor,
Aort kapak darlığı tanısı almış,
Açık kalp ameliyatı riski yüksek veya yüksek yaş, ek kronik hastalıklar nedeniyle cerrahiden çekinenAmeliyatsız bir alternatif arayan bireyler iseniz TAVI hakkında bilgi almak için uzman bir kardiyoloji merkezine başvurmanız çok önemlidir. Erken tanı ve uygun yönlendirme, hem yaşam süresini hem de yaşam kalitesini doğrudan etkiler.
TAVI, kalp kapağı hastalıklarında cerrahi dışı alternatif arayan herkes için umut vadeden, güvenli ve etkili bir tedavi seçeneğidir. Şikâyetlerinizi ’yaşlılığa bağlı’ olarak kabul etmeyin; nefes darlığı, çabuk yorulma, göğüs ağrısı, bayılma veya çarpıntı gibi yakınmalarınız varsa mutlaka bir kardiyoloji uzmanına danışın. Erken tanı hayat kurtarır.
Şikâyetlerinizi yaşlılığa bağlamayın!
Nefes darlığı, halsizlik, bayılma, çarpıntı gibi şikâyetleriniz varsa mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurun. Erken tanı hayat kurtarır!
Doç. Dr. Mustafa AKÇAKOYUN
Kardiyoloji
