Boyunun her iki yanında bulunan “karotis” adı verilen, halk arasındaki adıyla “şah damarları”, kalpten pompalanan kanı beyine götüren hayati öneme sahip damarlardır. Bu damarların en önemli hastalığı damar sertliği (ateroskleroz) sonucu gelişen daralma ve tıkanmalarıdır.
Beyine giden kan akımındaki azalma veya tam tıkanma, ya da bu hastalıklı bölgelerden kopan parçacıkların beyine gitmesi (emboli), “inme – felç” ile sonuçlanan beyin enfarktüsüne sebep olabilmektedir.
Doktorunuzun steteskopla yapacağı basit bir muayene ile önceden hiçbir bulgu vermeden seyreden bu hastalığın erken teşhisi mümkün olabilmektedir. Ultrason taraması ya da anjiyografi ile hastalığın kesin teşhisi koyulmaktadır.
BOYUN DAMARLARI NEDEN DARALIR?
Kötü beslenen, sigara kullanan, yüksek kolesterol hastalığı ve şeker hastalığı olanlarda boyun atardamarlarının daralması problemi görülebilmektedir.
KAROTİS STENOZU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Boyun damar hastalığı, hastaların büyük bir kısmında önceden bir belirti vermemekte ve sadece muayenede saptanmaktadır. İlk bulgu geçici iskemik ataklardan kalıcı inmelere kadar görülen çeşitli nörolojik tablolardan oluşmaktadır.
Bu tablo etkilenen beyin damarlarının çapı ve kanlandırdığı beyin dokusunun büyüklüğüne göre değişebilmektedir. Geçici iskemik ataklar bir kaç saniye ile bir kaç saat arasında süren ancak her zaman 24 saatten az süren nörolojik belirtilerdir.
Kan damarlarının geçici olarak tıkanıklığı bir gözde görme kaybına, vücudun bir tarafında kuvvetsizlik ve uyuşukluğa, konuşma bozukluğuna neden olabilir. Bu durum daha sonra gelişebilecek kalıcı bir inmenin ön habercisi olabileceği için bir an önce bir doktora muayene olmak gereklidir.
KAROTİS STENOZU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Doktorunuz boynunuzda şah damarınızın üzerine steteskobunu koyduğunda daralan damardan geçen kanın çıkardığı türbülansın sesini duyabilir. Bu duyulan sese üfürüm adı verilir. Teşhisde kullanılan diğer testler;
Doppler Ultrason
BT ve MR Anjio
Girişimsel anjiografidir.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
İlaç Tedavisi
Karotis arterindeki daralması %50 den daha az olan hastalarda muhtemel bir tromboembolik olayı (beyine pıhtı gitmesi) önlemek için ilaç verilebilir.
Kan sulandırıcı ve pıhtı oluşumunu engelleyen ilaçlar henüz ameliyat aşamasına gelmeyen hastalarda ilk başvurulacak tedavi yöntemleridir. Ayrıca darlığın ilerlemesini engellemek amacıyla kolesterol düşürücü ilaçlar da kullanılabilmektedir.
Cerrahi Tedavi
Karotisteki tıkanmayı ortadan kaldırmak için, Karotis endarterektomisi adı verilen cerrahi bir işlem uygulanır. Bu ameliyatta, damar içerisinde akımı engelleyen plak temizlenir ve gerekiyorsa ayaktan alınan bir toplar damar parçası (greft) ile genişletme yapılabilir.
İnme veya geçici iskemik atak belirtilerinin olup olmamasına bakılmaksızın, bir ya da iki taraftaki karotiste %60’tan fazla tıkanma olan hastalarda operasyon önerilebilir. Operasyon, tam tıkanma durumunda veya iyileşmekte olan akut inme durumlarında uygulanmamaktadır.
