Kadınların yarısından fazlasında adet döneminde az ya da çok ağrı görülmektedir. Ancak yaklaşık yüzde 10 kadarında ise adet dönemindeki sancı çok şiddetli olur ve kadının 1-3 gün boyunca kendini iş göremeyecek kadar kötü hissetmesine ve hatta yatağa bağlanmasına neden olur.

Adet ağrısı, kramp tarzında, bele ve kasıklara, bazen de bacaklara vurabilen şiddetli bir ağrıdır. Ayrıca bazı kadınlarda adet ağrısına; bulantı, kusma, sinirlilik, kabızlık, sık idrara çıkma gibi şikayetler de eklenebilmektedir.

Sancılı adet görme aslında normal adet görme mekanizmasının bir parçası olan rahim kasılmalarının kadın tarafından aşırı ağrı şeklinde hissedilmesidir. Adet kanamasının çok aşırı olmaması ve kan kaybının kısıtlanması için adet döneminde rahim bir miktar kasılır.

Ancak bazı kadınlarda bu kasılmaların şiddeti gerçekten de fazladır. Kasılmaları sağlayan maddeler, rahimde bölgesel olarak salgılanan maddelerdir.

Ağrıya yol açan olayın ise bu maddenin aşırı miktarda salgılanması ya da kadında bu maddelere karşı ağrı şeklinde bir aşırı duyarlılık cevabı oluşması olduğu düşünülmektedir.

Tedavide de, bu maddelerin oluşumunu engelleyen ağrı kesiciler kullanılır. Adet sancıları ağrı kesicilerle kontrol altına alınabiliyorsa ve başka bir jinekolojik belirti yoksa jinekolojik muayene çok gerekli değildir.

Ancak adet sancıları çok şiddetli ve genel iyilik halini etkilemeye başlamışsa, sıradan ağrı kesicilerle kontrol altına alınamıyorsa veya iş gücü kaybına neden oluyorsa mutlaka jinekolojik değerlendirme yapılmalı gereken tedavi uygulanmalıdır.

ADET SANCISI NEDENLERİ NELERDİR?

• Endometriozis (Rahmin en iç tabakasının rahmin dış tabalarında veya rahim dışı bir bölgede de bulunması)
  
• Rahim ağzında darlık
  
• Rahim tümörleri
  
• Rahmin farklı pozisyonlarda olması (özellikle arkaya doğru belirgin olarak dönük olması)
  
• Rahim ve komşu organların iltihabi hastalıklar
  
• Psikolojik sebepler

ADET SANCISI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Jinekolojik muayenede adet sancısınına neden olabilecek bir sorun saptanması durumunda öncelikle bu sorunun giderilmesi, başarı şansının yükselmesi açısından çok önemlidir. Yetersiz bir değerlendirme sonucu yapılan tedavinin başarılı olma şansı düşüktür.

Jinekolojik muayenede hiç bir jinekolojik sorun saptanmadığında ilk basamak tedavi ağrı kesicilerdir. Kullanılacak ağrı kesiciler "nonsteroid anti inflamatuar analjezikler" adı altında gruplandırılan ağrı kesicilerdir.

Bu ilaçlar ağrıyı kesmeleri dışında prostaglandin üretimini de azaltarak çift yönlü tedavi yaparlar. Adet kanaması başlamadan 24 saat öncesinde doktor önerisine göre değişen dozlarda ilaçlar kullanılır ve sancı devam ettiği sürece ilaçlar alınmaya devam edilir.

Ağrı kesici ilaçlara yanıt alınamayan durumlarda ikinci basamak tedavi çoğu durumda doğum kontrol haplarıdır. Adet sancısı ile yumurtlama arasında yakın bir ilişki sözkonusu olduğundan yumurtlamanın doğum kontrol haplarıyla ortadan kaldırılması ağrıları çoğu durumda etkili bir şekilde kontrol altına alır.

İkinci basamak tedaviden de fayda görülememesi ileri inceleme gerektiren bir durumdur. Bu amaçla gerekli ön hazırlığı takiben laparoskopi adı verilen yöntemle karın boşluğu incelenir.

Bu incelemede genellikle saptanan sorun endometriyozistir. Ağrı, özellikle de nedeni bulunamayan ağrı her zaman psikolojik bir sorunu çağrıştırır. Bu nedenle sancılı adet görme durumunda psikiyatri konsultasyonu gerekebilir.

Yoga, transandantal meditasyon, biofeedback, gevşeme egzersizi gibi yöntemler usulüne uygun olarak uygulandıklarında adet sancısını gidermede faydalı olabilir.

HER SANCIDA AĞRI KESİCİ ALMAK DOĞRUMU?

Adet döneminde ağrı duyulmasını ikiye ayırıyoruz. 'Primer dismenore' dediğimiz durumda, altta yatan organik bir neden belirlenemez. Bu durumda ağrı kesiciler, destek tedavileri, spor gibi daha çok ağrıyı azaltıcı önlemler ile yetinmek zorundayız.

Bu kadınlar 25 yaşından sonra daha az oranda ağrılı regl görürler. Bu, 40'lı yaşlara kadar azalarak devam eder. İkinci grup ise 'Sekonder dismenore'dir. Yani ağrıların altında organik bir neden yatar. O nedenin tedavisi ile sorun çözülür.

Bu nedenler arasında; regl ile dökülen rahim içi dokunun rahim kasları arasına ya da dışına yerleşmesi, miyom, rahim ağzı darlığı ve o bölgede tekrarlayan iltihap sayılabilir. Bu Grupta ise ağrı kesici yerine nedenin ortadan kaldırılması planlanmalıdır.

REGL SANCILARINI GİRDERMEK İÇİN ÖNERİLER

• Adet sancısının temelde iki nedeni vardır. Ya vücuttaki bir maddenin adet döneminde salgılanmasından ya da kadınsal bir hastalık nedeniyledir. Öncelikle bu ağrılar ortaya çıktığında bunun nedenin ne olduğu belirlenerek tedavi olmalısınız.
• Ağrılı adet görmenin oluşmasını önlemek mümkün değildir. Ağrı ancak doktorun size tavsiye edeceği ilaçlar kullanılarak hafifletilebilir.
• Eğer ağrı kesicilerden fayda göremiyor, ya da sürekli ağrı kesici kullanmak istemiyorsanız orta dereceli bölgesel sıcak uygulama iyi gelebilir. Sıcak su torbaları yada sıcak banyo o bölgedeki ağrıları azaltabilirsiniz.
• Dikkat edilmesi gereken nokta, sıcak uygulamanın direkt karına yapılmamasıdır. Çünkü karın içerisinde bir iltihabi problem varsa, bu yayılabilir ve oldukça tehlikelidir.
• Masaj ağrıyı azaltmada etkili bir yöntemdir. Ağrıyan bölgenin altına yoğurma tarzında ritmik masaj uygulanırsa, ağrının algılanması azaltılabilir.
• Sön dönemde uzmanlarında tavsiye ettiği diğer bir çözüm muz tüketmektir.
• Düzenli spor yapmak adet sancılarını azaltır. Özellikle plates yapan kişilerin sancılarında azalma görülür.
• Nefes ve kasları güçlendirici egzersizler ağrıları kontrol eder. Ev ortamında yapılabilecek hafif egzersizler önerilir.
• Bitkisel bir takım rahatlatıcı ve ağrıyı azaltıcı çaylar içilebilir.
• Üşütmemeye özen gösterin. Özellikle adet döneminize yakın ayaklarınızı ve belinizi soğuktan koruyun. Soğuk günlerde sıkı giyinmeye özen gösterin.
• Ocakta ısıtacağınız sütün içine şeker ya da bal katarak için. Bu da adet ağrılarına iyi gelmektedir.
• Uyumaya çalışın uyandığınızda ağrılarınız geçmiş olacaktır.